Ουκρανία, δεύτερος γύρος

Η ώρα των υπερδυνάμεων κι ο ρόλος της Ευρώπης

Οι μέχρι σήμερα εξελίξεις στην Ουκρανία επιβεβαιώνουν, πιστεύω, την εκτίμηση περί αντιπαράθεσης ιδιόμορφα εθνοτικού χαρακτήρα, το κύριο διακύβευμα της οποίας δεν ήταν κάποια υποθετική προσχώρηση στην ενωμένη Ευρώπη, αλλά η απομάκρυνση ή όχι από τη ρωσική σφαίρα επιρροής. Επιβεβαιώθηκε επίσης η σύγχυση όσον αφορά τον τρόπο παρουσίασης της ουκρανικής κρίσης από τα ΜΜΕ, σύγχυση η οποία επιτείνεται από την επίμονη αναζήτηση «καλών» και «κακών» σε μια σκληρή σύγκρουση συμφερόντων και την αδυναμία ή την έλλειψη βούλησης ελέγχου των ειδήσεων (εντός κι εκτός εισαγωγικών), την ώρα που οι αντιμαχόμενες πλευρές (και, ιδίως, οι εξωτερικοί προστάτες τους) επιδίδονται, χωρίς ενδοιασμούς, σε πραγματικό πόλεμο προπαγάνδας.

Ι. Στο εσωτερικό της Ουκρανίας είναι σαφής η επικράτηση του συνασπισμού δυνάμεων που αντιπολιτεύονταν τον τελευταίο εκλεγμένο πρόεδρο της χώρας, Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Θεωρώντας τους εαυτούς τους νικητές της «πολεμικής» αναμέτρησης, νέμονται αποκλειστικά πλέον την εξουσία στο Κίεβο, αθετώντας τη συμφωνία που είχε συναφθεί υπό την αιγίδα της ΕΕ και προέβλεπε τη συγκρότηση μεταβατικής κυβέρνησης κοινής αποδοχής με σκοπό τη διενέργεια εκλογών το συντομότερο δυνατό. Το συνεκτικό στοιχείο αυτού του καταρχήν ανομοιογενούς συνασπισμού που περιλαμβάνει από κεντροδεξιούς φιλελεύθερους μέχρι καθαρόαιμους ακροδεξιούς είναι ο ουκρανικός εθνικισμός νοούμενος πρωτίστως ως εναντίωση στη Ρωσία. Η ισχυρότερη πολιτική δύναμη της κυβέρνησης είναι η κεντροδεξιά Πανουκρανική Ένωση «Πατρίδα» (Всеукраїнське об’єднання «Батьківщина»), στην ηγεσία της οποίας βρίσκεται εκ των πραγμάτων, χάρη σε μια σειρά από επιδέξιους πολιτικούς ελιγμούς, ο νέος πρωθυπουργός Αρσένιι Γιατσενιούκ. Οι πολιτικές θέσεις τόσο του, αυτοπροσδιοριζόμενου ως κεντροδεξιού, πολιτικού κόμματος όσο και του Γιατσενιούκ προσωπικά αποτελούν μείγμα φιλελευθερισμού, λαϊκισμού και, βεβαίως, εθνικισμού.

Το πλέον απογοητευτικό στοιχείο των εξελίξεων είναι, όμως, η έντονη συμμετοχή των δυνάμεων της Ακροδεξιάς στο κυβερνητικό σχήμα: μέλη της Πανουκρανικής Ένωσης «Ελευθερία» (Всеукраїнське об’єднання «Свобода»), κατέχουν τέσσερις υπουργικούς θώκους (συν την επίζηλη θέση του γενικού εισαγγελέα). Η εξέλιξη δεν πρέπει να ξαφνιάζει. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, αποτελούσαν το ένα τρίτο περίπου των διαδηλωτών και την αιχμή του δόρατος στις συγκρούσεις με την αστυνομία. Η παρουσία της Ακροδεξιάς σε μια κυβέρνηση με κύριο χαρακτηριστικό τον εθνικισμό είναι μάλλον αναμενόμενη εξέλιξη. Και η σχετικά πρόσφατη Ιστορία του ουκρανικού εθνικισμού αποδεικνύει τη σύνδεσή του όχι απλώς με την Ακροδεξιά, αλλά με τον ίδιο τον ναζισμό. Ενδεικτικό είναι ίσως το γεγονός ότι το υποτίθεται πιο «ήπιο» στοιχείο της ουκρανικής Ακροδεξιάς, το Σβομπόντα, αποτελεί απευθείας εξέλιξη του, ιδρυθέντος το 1991, Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος Ουκρανίας!

Όλα αυτά έχουν ως συνέπεια την επιτάχυνση του εγγενούς διχασμού του πληθυσμού και την αποξένωση του ρωσόφωνου στοιχείου της Ανατολής και των παραλίων της Μαύρης Θάλασσας. Δεν είναι τυχαίο ότι μια από τις πρώτες κινήσεις του ουκρανικού κοινοβουλίου μετά την επικράτηση του νέου συνασπισμού ήταν η κατάργηση του νόμου του 2012 περί γλωσσικού καθεστώτος, ο οποίος έδινε τη δυνατότητα σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να χαρακτηρίζουν άλλη γλώσσα πλην της ουκρανικής ως «τοπική», επιτρέποντας τη χρήση της στις συναλλαγές με τις τοπικές αρχές [Σημείωση: ο μεταβατικός πρόεδρος Ολεκσάντρ Τουρτσύνοφ άσκησε βέτο κατά της απόφασης αυτής και προέβη στη σύσταση ειδικής επιτροπής που θα εξετάσει το θέμα και θα προτείνει νέο σχέδιο νόμου].

ΙΙ. Είναι, όμως, σαφές ότι έχουμε περάσει σε μια δεύτερη φάση της ουκρανικής κρίσης, με πρωταγωνίστριες τις μεγάλες δυνάμεις.

Μέχρι τώρα, ο μεγάλος νικητής δεν είναι άλλος από τις ΗΠΑ. Κατόρθωσαν να δημιουργήσουν εστία έντασης στην αυλή του μεγάλου αντιπάλου, να συμβάλουν στην επικράτηση αντιρωσικών δυνάμεων και να επιβάλουν τον εκλεκτό τους Γιατσενιούκ ως πρωθυπουργό (παραμερίζοντας την επιλογή του Βερολίνου, τον πρώην πυγμάχο Βιτάλι Κλιτσκό). Επανέφεραν το σχέδιο προσχώρησης της Ουκρανίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, απειλώντας να «περικυκλώσουν» τη Ρωσία με κράτη μέλη του ΝΑΤΟ. Ζητούν την επιβολή οικονομικών κυρώσεων λόγω «παράβασης του διεθνούς δικαίου» επιχειρώντας να εκφοβίσουν τον αντίπαλο. Ουσιαστικά, έχουν τη δυνατότητα να αυξομειώνουν την ένταση διακινδυνεύοντας ελάχιστα. Οι εμπορικές συναλλαγές ΗΠΑ-Ρωσίας είναι αμελητέου μεγέθους. Το μόνο ερωτηματικό για την υπερδύναμη είναι το εύρος των κερδών της.

Έχοντας βρεθεί σε θέση αμυνόμενου στο σκάκι της διεθνούς διπλωματίας, η Ρωσία, με την επέμβασή της στην Κριμαία και τις ενέργειες στις οποίες προέβη ή φέρεται να έχει προβεί, κάνει τα απαραίτητα για να δείξει ότι θα πράξει οτιδήποτε χρειαστεί για να διαφυλάξει όσα θεωρεί ζωτικά συμφέροντά της. Θα παλέψει λυσσαλέα για να αποτρέψει τις απώλειες κι έχει τα όπλα (και τα οικονομικά) για να διασπάσει τη συμμαχία των αντιπάλων της, αλλά διακινδυνεύει πολλά στην παρούσα κρίση.

ΙΙΙ. Και η Ευρώπη; Η Ευρώπη εξακολουθεί να επιδεικνύει την αδυναμία της να αρθρώσει συγκροτημένο πολιτικό λόγο. Προς το παρόν, φαίνεται να υπακούει στα κελεύσματα της συμμάχου υπερδύναμης. Πρέπει όμως να απαντήσει σε μια σειρά από ερωτήματα: τη συμφέρει η ύπαρξη εστίας έντασης στην ευρύτερη περιοχή της και μια ενδεχόμενη διχοτόμηση της Ουκρανίας με γνώμονα τα συμφέροντα άλλων; Μπορεί να αντέξει μια ευθεία οικονομική σύγκρουση με ένα σημαντικό εμπορικό εταίρο της;

Αντιθέτως προς ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι, το πρόβλημα της Ευρώπης δεν είναι η πολιτική ηγεμονία της Γερμανίας, αλλά η απροθυμία της να αναλάβει έναν τέτοιο ρόλο εκτός του αυστηρού ελέγχου των δημοσιονομικών της Ευρωζώνης. Όσο, όμως, κι αν αυτό δεν μας αρέσει, διαπιστώνεται στην πράξη ότι οι πρώτοι ρόλοι στη διεθνή σκηνή απαιτούν όχι μόνο οικονομική, αλλά και στρατιωτική ισχύ. Όταν οι μούδες των ενετικών εμπορικών διέσχιζαν τη μεσαιωνική Μεσόγειο συνοδεύονταν πάντα από πολεμικά πλοία της Γαληνοτάτης.

Θα ήταν άδικο, πάντως, αν δεν αναφερόταν ότι η Γερμανία έχει κρατήσει έως τώρα μετριοπαθή στάση, επιδιώκοντας σταθερά τη διπλωματική επίλυση της κρίσης. Κίνηση απλής λογικής για μια χώρα που αποτελεί τον μεγαλύτερο πελάτη παγκοσμίως ρωσικού φυσικού αερίου (το οποίο καλύπτει το ένα τρίτο, τουλάχιστον, των ενεργειακών αναγκών της Γερμανίας) κι έχει τον μεγαλύτερο (από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα) όγκο εμπορικών συναλλαγών με τη Μόσχα.

Επομένως, βασικός λόγος αισιοδοξίας για την αποκλιμάκωση της έντασης και την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης στο ουκρανικό ζήτημα είναι ακριβώς η απροθυμία των Ευρωπαίων να ακολουθήσουν τις ΗΠΑ σε μια μετωπική διπλωματική σύγκρουση με τη Ρωσία, καθώς οι οικονομικές συνέπειες θα είναι εξαιρετικά σοβαρές για την Ευρώπη. Για αυτό άλλωστε και η μόνη κύρωση που αποφασίστηκε είναι ένα μέτρο εντυπώσεων, το πάγωμα των συνομιλιών για τη διευκόλυνση της κυκλοφορίας Ρώσων υπηκόων εντός της ΕΕ, δηλαδή συνομιλιών που έχουν ουσιαστικά παγώσει εδώ και καιρό. Ένας άλλος είναι η ύπαρξη μετριοπαθών φωνών και εντός των ΗΠΑ: παραδόξως (;) η πιο αντικειμενική τοποθέτηση για την ουκρανική κρίση που δημοσιεύθηκε σε μεγάλο αμερικανικό ΜΜΕ ήταν το άρθρο του Χένρυ Κίσσιντζερ στη Γουώσινγκτον Ποστ της 5ης Μαρτίου. Για τον Κίσσιντζερ, η μόνη βιώσιμη λύση είναι αυτή της συμφιλίωσης και του συμβιβασμού, τόσο των αντιπάλων παρατάξεων στο εσωτερικό όσο και των εκτός Ουκρανίας εμπλεκομένων δυνάμεων, έτσι ώστε η χώρα, αντί για σημείο αντιπαράθεσης, να αποτελέσει τη γέφυρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης.

[Γράφτηκε για τα Ενθέματα και δημοσιεύθηκε στο φύλλο της 9ης Μαρτίου 2014]

Ρινάτ Αχμέτοφ

ΠΡΟΣΘΗΚΗ: [ανάρτηση της 10ης Μαρτίου 2014 στο Facebook] Στην Ουκρανία, μια δεκάδα άνθρωποι κατέχουν πάνω από το 50 % του οικονομικού πλούτου της χώρας και ελέγχουν πάνω από τους μισούς βουλευτές και εκλεγμένους τοπικούς άρχοντες. Ανάμεσά τους, ο τατάρικης καταγωγής Ρινάτ Αχμέτοφ, ιδοκτήτης του ποδοσφαιρικού συλλόγου της Σαχτιόρ/ Σαχτάρ του Ντανιέτσκ, ελέγχει πάνω από το 20 % των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας! Μιλάμε για ανθρώπους που απέκτησαν περιουσίες αμύθητης αξίας δαπανώντας ένα ελάχιστο τίμημα για την αγορά δημόσιας, μέχρι τη διάλυση της ΕΣΣΔ, περιουσίας, μέσω διαδικασιών που δύσκολα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν διαφανείς. Οι ίδιοι άνθρωποι έχουν φυσικά προσπαθήσει να «οικοδομήσουν», ιδίως στη Δύση, εικόνα ευεργέτη μέσω διαφόρων κοινωφελών και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Καθώς τα περιουσιακά στοιχεία τους βρίσκονται κυρίως στην πλούσια ανατολική Ουκρανία, είχαν αποτελέσει βασικά στηρίγματα του καθεστώτος Γιανουκόβιτς. Η νέα εξουσία στο Κίεβο επιχειρεί να τους προσεταιρισθεί, για να διασφαλίσει τον έλεγχο της χώρας. Η προσπάθεια αυτή είναι πιθανό να στεφθεί από επιτυχία: όχι μόνον οι ολιγάρχες προτιμούν την πολιτική σταθερότητα, αλλά προκρίνουν μια αδύναμη εξουσία στο Κίεβο από τον στενό έλεγχο του Κρεμλίνου.

Κατά τα λοιπά, εσείς μπορείτε να συνεχίσετε να αναζητείτε «καλούς» και «κακούς» σ’ αυτήν την αμείλικτη αντιπαράθεση συμφερόντων και να πιστεύετε ότι μια δήλωση καταδίκης (της ρωσικής επέμβασης στην Κριμαία ή της δράσης των ακροδεξιών στο Κίεβο και τη Δυτική Ουκρανία) θα κάνει τον κόσμο αυτομάτως καλύτερο και… θα οδηγήσει στην εκ νέου ενοποίηση… της Κύπρου.

Το Πολυτεχνείο και η σημασία του

Ποια μπορεί να είναι σήμερα η σημασία του Πολυτεχνείου, σαράντα ακριβώς χρόνια μετά τη φοιτητική εξέγερση που υπήρξε το κατεξοχήν σύμβολο της αντίστασης μέρους του ελληνικού λαού στην επαίσχυντη δικτατορία των συνταγματαρχών; Δεν έχει ξεθωριάσει η αξία του κάτω από το βάρος του χρόνου, τις σφοδρές επικρίσεις των οποίων αποτελεί αντικείμενο η ίδια η έννοια της Μεταπολίτευσης, την αμφιλεγόμενη δράση ορισμένων από τους πρωταγωνιστές του; Κι όμως, το Πολυτεχνείο εξακολουθεί να είναι επίκαιρο, ίσως μάλιστα περισσότερο από ποτέ.

Πρώτον, το Πολυτεχνείο είναι πάντα σημαντικό επειδή η ιδεολογία στην οποία αντιστάθηκαν σθεναρά οι φοιτητές όχι μόνο δεν έχει εκλείψει, αλλά βρίσκεται σε φάση επικίνδυνης αναζωπύρωσης. Αφενός, επειδή σήμερα ένα αμιγώς νεοναζιστικό κόμμα βρίσκεται εντός του Κοινοβουλίου μας και παρά τα όσα έχουν συμβεί, τις δολοφονίες, τις ποινικές διώξεις, τις αποφάσεις περί άρσεως βουλευτικής ασυλίας, φαίνεται ότι χαίρει της υποστήριξης ενός διόλου ευκαταφρόνητου τμήματος της ελληνικής κοινωνίας κι εμφανίζει ποσοστά ως προς την πρόθεση ψήφου που αγγίζουν, αν δεν υπερβαίνουν, το 10 %. Αφετέρου επειδή η ιδεολογία της ακροδεξιάς και του αυταρχισμού κερδίζουν διαρκώς έδαφος μεταξύ των παραδοσιακών πολιτικών χώρων. Η ελληνική πολιτική ζωή κινείται σταθερά προς το συντηρητικότερο και αυταρχικό, προσεγγίζοντας τις θέσεις της παραδοσιακής ακροδεξιάς. Μέσω διαφόρων επικοινωνιακών στρατηγημάτων, η Αριστερά στηλιτεύεται συλλήβδην ως δήθεν «άκρο» (ενώ ουδείς διανοήθηκε, για παράδειγμα, να χαρακτηρίσει ως ακραίο το σύνολο της δεξιάς παράταξης), την ώρα που πρακτικές αμφίβολης συνταγματικότητας και δημοκρατικότητας εφαρμόζονται όλο και συχνότερα και απολαύουν της επιδοκιμασίας αρκετών.

Δεύτερον, το Πολυτεχνείο είναι σημαντικό διότι από άποψη συμβολισμού αποτελεί το ιδρυτικό γεγονός της νεότερης ελληνικής δημοκρατίας. Της καλύτερης που είχαμε ποτέ. Γιατί δεν πρέπει να λησμονούμε ότι πριν τη Μεταπολίτευση σχεδόν για το μισό του ελληνικού λαού δεν ήταν δυνατή η πλήρης ένταξη στην κοινωνία κι ότι πολιτικοί που (κατά τα λοιπά, δικαίως) έφεραν τον τίτλο του διανοούμενου μιλούσαν χωρίς ενδοιασμούς για τους «νέους Παρθενώνες» του ελληνισμού, υπονοώντας τους τόπους εξορίας και μαρτυρίου συμπατριωτών τους.

Το Πολυτεχνείο, επομένως, εξακολουθεί να είναι επίκαιρο και σημαντικό ακριβώς γιατί σήμερα έχει τεθεί σε εφαρμογή ένα οργανωμένο σχέδιο απαξίωσης της Μεταπολίτευσης. Με όλα τα ελαττώματα και τις αδυναμίες της, όμως, η Μεταπολίτευση είναι συνώνυμη της δημοκρατίας. Είναι παράλογο να της καταλογίζονται όλες οι παθογένειες που κατατρύχουν την ελληνική πολιτική και κοινωνία, ενώ πρόκειται για εγγενή χαρακτηριστικά γνωρίσματα του νεότερου ελληνικού κράτους που υφίστανται από την ίδρυσή του. Η Μεταπολίτευση δεν έφερε ούτε το πελατειακό κράτος ούτε την προώθηση των «ημετέρων», ούτε το δυσλειτουργικό Δημόσιο ή τον παρασιτικό, κρατικοδίαιτο, ιδιωτικό τομέα. Όλα αυτά προϋπήρχαν.

Μόνο που η επιχειρούμενη απαξίωση της Μεταπολίτευσης δεν είναι αθώα, δεν αποτελεί απλώς πεπλανημένη εκτίμηση. Στοχεύει τελικά στην απαξίωση της δημοκρατίας. Εμμέσως αθωώνει το δικτατορικό καθεστώς, τον αυταρχισμό και τις ανελεύθερες πρακτικές του. Επιτρέπει σε κάποιους να ευαγγελίζονται δημοσίως την περιστολή των ατομικών ελευθεριών ή ανερυθρίαστα να παρομοιάζουν χουντικούς δολοφόνους με ήρωες του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Επιχειρεί να μας υποχρεώσει να λησμονήσουμε τα ουσιώδη στοιχεία του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Για αυτούς και για πολλούς άλλους λόγους πρέπει να τιμούμε την αντίσταση των φοιτητών, το Νοέμβρη του 1973. Μολονότι, τυπικώς «συνιστούσε παράνομη βία».  

[Γράφτηκε για ToPortal όπου και δημοσιεύθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2013]

Ρουνικά

Στο εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο του «Η «στρατηγική της έντασης» και τα «άκρα»», που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών (φύλλο της 6ης Νοεμβρίου), ο Δ. Ψαρράς κάνει λόγο για το σύμβολο που σχημάτισαν με κεριά τα μέλη της ΧΑ στον τόπο της δολοφονίας των συντρόφων τους. Πρόκειται όντως για ρουνικό σύμβολο, αλλά βέβαια ούτε το ρουνικό αλφάβητο ήταν κελτικό ούτε το συγκεκριμένο σύμβολο ήταν απλώς αυτό «που έφεραν μονάδες των SA, δηλαδή των χιτλερικών Ταγμάτων Εφόδου», όπως εκ παραδρομής αναγράφεται στο δημοσίευμα.

Το ρουνικό αλφάβητο είναι πρωτογερμανικό και χρησιμοποιήθηκε επί μακρόν από τους Αγγλοσάξονες και, κυρίως, τους Σκανδιναβούς. Το επίμαχο σύμβολο είναι το αποκαλούμενο Algiz ή Elhaz, το οποίο στο πρωτογερμανικό αλφάβητο είχε τη φωνητική αξία του «ζ», ενώ στο αγγλοσαξονικό ρουνικό αλφάβητο αυτήν του «ξ». Στο νεότερο σκανδιναβικό αλφάβητο, το σχήμα του ρούνου αντιστράφηκε, ενώ ως προς τη φωνητική του αξία υπέστη ρωτακισμό (με τη μορφή αυτή, ο ρούνος ονομάζεται Υρ).

Όλα αυτά δεν θα μας απασχολούσαν σήμερα με τον συγκεκριμένο τρόπο δίχως την παρέμβαση της διαστροφής των Νεότερων Χρόνων, και συγκεκριμένα του γερμανικού αποκρυφισμού του 19ου και 20ού αιώνα. Στη σκηνή εμφανίζεται η ιδιόμορφη, για να μην πω γραφική, φυσιογνωμία του Βιεννέζου Γκουίντο Φον Λιστ ο οποίος, με το σύγγραμμά του «Das Geheimnis der Runen» (1906) εμφάνισε ένα νέο ρουνικό αλφάβητο το οποίο ισχυριζόταν ότι του αποκαλύφθηκε με επιφοίτηση (το 1902, περίοδο προσωρινής τύφλωσης ύστερα από εγχείρηση καταρράκτη και στα δύο μάτια του). Η καινοτομία του Φον Λιστ ήταν ότι σε κάθε ρούνο απέδιδε και μια συμβολική αξία. Βασιζόμενος στις ιδέες του Φον Λιστ, ο επίσης Βιεννέζος Καρλ Μαρία Βίλιγκουτ, θεωρητικός του ναζιστικού κόμματος επί θεμάτων αποκρυφισμού και ταξίαρχος των Ες Ες στις πιο πρακτικές του στιγμές, προσάρμοσε το κατασκεύασμα στις αντιλήψεις των Ναζί κατασκευάζοντας ένα παραμύθι που θα μπορούσε να είναι ελκυστικό για τους στρατιώτες του Γ΄ Ράιχ. Στο πλαίσιο αυτό, ο ρούνος Αλγκίζ (που ονομαζόταν πλέον «Μαν») συμβόλιζε τη ζωή, ενώ η αντεστραμμένη μορφή του, ο ρούνος Υρ, τον θάνατο. Στα χρόνια του ναζισμού, τα δυο ρουνικά σύμβολα εμφανίζονταν σε νεκρολογίες και ταφόπλακες μπροστά από τις ημερομηνίες γέννησης και θανάτου, αντιστοίχως.

Με αυτή τη συμβολική αξία, έφτασαν ως τις ημέρες μας, χρησιμοποιούμενα αποκλειστικά από νεοναζιστικά κόμματα, όπως ακριβώς η ΧΑ.

[Facebook, 8 Νοεβρίου 2013]

Σκόρπιες σημειώσεις για την άνοδο του νεοναζισμού στην Ελλάδα

«Σοβαρότητα»

Και τώρα που όλοι συνειδητοποιήσαμε η σοβαρότητα τι σημαίνει… Τώρα που ανεπαισθήτως περάσαμε στην επόμενη πίστα του άθλιου παιχνιδιού σκληρής βίας το οποίο μας υποχρεώσατε να βιώνουμε… Συνεχίστε να βαυκαλίζεστε με τις θεωρίες των δύο άκρων, να χαϊδεύετε δολοφονικές οργανώσεις, να μας κάνετε μάθημα για το τι δεν είναι ντροπή. Συνεχίστε να μας νουθετείτε για το πού πρέπει να γίνονται εκπτώσεις στη δημοκρατία, στο κράτος δικαίου, στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό, να μας εξηγείτε τους λόγους για τους οποίους παρέλκει η θέσπιση αντιρατσιστικής νομοθεσίας «αφού το νομικό μας οπλοστάσιο είναι πλήρες». Συνεχίστε! Δεν συνέβη τίποτε!

[Facebook, 18 Σεπτεμβρίου 2013]

Αρχιερείς του αμοραλισμού

Εσείς που αναρωτιέστε πώς φτάσαμε ως εδώ… Εσείς που είστε έτοιμοι να ρίξετε τις ευθύνες στον κάθε απλό άνθρωπο… Έχετε πια τη δυνατότητα να αντικρίσετε κρεμασμένο στα περίπτερα το πρόσωπο των αρχιερέων του αμοραλισμού.

Κανείς δεν πρέπει να αγοράσει φυλλάδες που προσβάλλουν τη μνήμη νεκρών. Κι όσοι εκ της θέσης τους έχουν ευθύνη να αντιδράσουν, ας πράξουν τα δέοντα. Όσοι κατανοούν την έννοια της δεοντολογίας στη δημοσιογραφία. Όσοι υπηρετούν τη δικαιοσύνη. Κι όλοι όσοι έχουν συναίσθηση της ευθύνης τους ως πολίτες δημοκρατικής χώρας.

Αυτή η προσβολή δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η δεύτερη. Για πόσο ακόμη θα ανεχόμαστε τα σκουπίδια να καθορίζουν τη ζωή μας;

[Facebook, 21 Σεπτεμβρίου 2013]

Δίκαιο και ηθική

Ο κόσμος του δικαίου δεν ταυτίζεται με αυτόν της ηθικής και, κατά μείζονα λόγο, της πολιτικής. Η προσπάθεια νομοθεσίας επί τούτου, υπό την ασφυκτική πίεση των γεγονότων και των (θεμιτών εν προκειμένω) πολιτικών στόχων, ενέχει τον κίνδυνο να καταλήξει σε νομικά εξαμβλώματα άχρηστης περιπλοκότητας που είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποδειχθούν απρόσφορα για την επίτευξη του επιδιωκομένου σκοπού.

Διαβάζω ότι: «Νομοθετική πρόταση προωθούν τα υπουργεία Δημόσιας Τάξης και Εσωτερικών» [γιατί όχι και το κατεξοχήν αρμόδιο Υπ. Δικαιοσύνης;] σύμφωνα με την οποία «αναστέλλεται η κρατική χρηματοδότηση ενός κόμματος σε περίπτωση αμετάκλητης παραπομπής ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου του αρχηγού του ή κρίσιμου αριθμού (περισσοτέρων του ενός δεκάτου του συνολικού αριθμού) βουλευτών ή μελών του κεντρικού οργάνου διοίκησής του, για τα αδικήματα των άρθρων 187 ή 187Α ή 187Γ του Ποινικού Κώδικα ή για κακούργημα που επισύρει ποινή κάθειρξης τουλάχιστον δέκα ετών». Είναι εξαιρετικά αμφίβολο το αν μια τέτοια διάταξη θα καταλάβει στην πράξη την περίπτωση της ΧΑ (ενώ με μαθηματική ακρίβεια όλο και κάποιον άσχετο θα πετύχει στο μέλλον), μεταξύ άλλων και γιατί η υπαγωγή της ΧΑ στο άρθρο 187 ΠΚ δεν θα είναι στην πράξη ευχερής από άποψη αποδείξεων.

Η Ελληνική Κυβέρνηση είχε βέβαια στα χέρια της το νομοθετικό μέσο για να αντιμετωπίσει τους νεοναζί (και ήταν μάλιστα υποχρεωμένη να το εντάξει στην ελληνική έννομη τάξη). Το πέταξε στα σκουπίδια, διατεινόμενη ότι το νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση του ρατσισμού ήταν πλήρες. Όπως, όμως, είχαμε επισημάνει στο παρελθόν η μεταφορά της απόφασης πλαισίου 2008/913/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2008, για την καταπολέμηση ορισμένων μορφών και εκδηλώσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας μέσω του ποινικού δικαίου, θα παρείχε, εκτός των άλλων, τη «δυνατότητα επιβολής κυρώσεων (περιλαμβανομένου και του αποκλεισμού από δημόσιες παροχές ή ενισχύσεις) σε νομικά πρόσωπα (άρθρο 6, παρ. 1, της απόφασης πλαισίου), τα οποία μπορούν να κριθούν υπεύθυνα για αδικήματα ρατσισμού και ξενοφοβίας (άρθρο 5)», και συμπληρώναμε ότι «Είναι μάλλον προφανές εναντίον ποιας πολιτικής οργάνωσης θα μπορούσε να στραφεί μια τέτοια διάταξη και ποιος προστατεύεται καταρχήν με την απόσυρση του «αντιρατσιστικού» σχεδίου νόμου».

Καμία παραδοχή του σφάλματος από υπεύθυνα χείλη θα ακούσουμε;

[Facebook, 22 Σεπτεμβρίου 2013]

Λόγοι κι εξηγήσεις

Στο σημείο που βρισκόμαστε οφείλουμε να επιχειρήσουμε έστω να κατανοήσουμε τους λόγους για τους οποίους ο φασισμός (και μάλιστα στην πιο αποκρουστική εκδοχή του, αυτήν του ναζισμού) μπορεί να είναι για κάποιους ελκυστικός, όχι το 1920 ή το 1930, αλλά σήμερα που έχουμε την ιστορική γνώση των εγκλημάτων του. Ποιοι παράγοντες είναι αυτοί που υπερνικούν τη γνώση του κακού, ποιες ελπίδες και προσδοκίες δημιουργεί ο νεοναζισμός σε αυτούς που τον ασπάζονται; Είναι μόνον η εν απελπισία αντίδραση στη διαφθορά και τον ζόφο της οικονομικής κατάρρευσης ή υπάρχει και αυτοτελής δύναμη έλξης;

Πέραν από την αδιαμφισβήτητη διέξοδο στη συσσωρευμένη επιθετικότητα, την «ασφάλεια» της υπαγωγής σε μια ομάδα, την ψευδαίσθηση της δύναμης και της «διάκρισης», υπάρχουν άραγε άλλα στοιχεία, μια ελληνική ιδιαιτερότητα που να εξηγεί τη γιγάντωση της φαυλότητας; Θα μπορούσε το φαινόμενο ΧΑ να επαναληφθεί σε άλλη χώρα, ακόμη κι αν οι οικονομικές και πολιτικές συνθήκες που επικρατούσαν σ’ αυτήν ήταν πανομοιότυπες με αυτές της Ελλάδας;

Χωρίς, βεβαίως, αυτό να αποτελεί πλήρη κι αποκλειστική εξήγηση, συγκεκριμένοι παράγοντες καθιστούν «ανεκτή», για μέρος της ελληνικής κοινωνίας, την προσχώρηση στη ΧΑ ή την ψήφο σε αυτήν. Παρά τους διάφορους μύθους περί ιδεολογικής κυριαρχίας της Αριστεράς, ο φασισμός δεν απαξιώθηκε ουσιαστικά στη χώρα μας. Οι ιδεολογικοί συγγενείς του βρέθηκαν νικητές και τροπαιούχοι μετά τον Β΄ ΠΠ (παραδόξως) και τον Εμφύλιο (διόλου περίεργα). Στοιχεία της ιδεολογίας που αυτός ασπάζεται συνέχιζαν να πλαισιώνουν την επίσημη εθνική αφήγηση. Και μετά τη δικτατορία των συνταγματαρχών, η κάθαρση δεν υπήρξε πλήρης: προχώρησε περισσότερο απ’ ό,τι στη Χιλή μετά τον Πινοτσέτ (λογικό, η χούντα μας κατέρρευσε, ενώ στη Χιλή παρέδωσε την εξουσία ρυθμίζοντας η ίδια τη διαδοχή της), σαφώς όμως σε μικρότερο βάθος απ’ ό,τι η αντίστοιχη στην Αργεντινή. Ας προσθέσουμε ότι τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια έντονη τάση ιστορικού και πολιτικού/ δημοσιογραφικού αναθεωρητισμού που σκοπεί, εκτός των άλλων, και σε μια μορφή «αποκατάστασης» προσώπων και πρακτικών συνδεδεμένων στη χώρα μας με την ακροδεξιά.

Με άλλα λόγια, μέρος της ελληνικής κοινωνίας ήταν ανεκτικό όχι μόνο στη βία, αλλά και σε ιδεολογικά στοιχεία που συγγένευαν, αν δεν ταυτίζονταν εν μέρει, με αυτά του νεοναζιστικού μορφώματος.

[Facebook, 23 Σεπτεμβρίου 2013]

Αντιμετώπιση μιας εγκληματικής οργάνωσης

Η ΧΑ αποτελεί αδιαμφισβήτητα εγκληματική οργάνωση από πολιτική, κοινωνική και ηθική άποψη. Η νομική, βεβαίως, αποτελεί άλλο ζήτημα: ζήτημα αποδείξεων ώστε να συναχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η δράση του, κατηγορούμενου σήμερα, πυρήνα της ΧΑ εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής συγκεκριμένης διάταξης νόμου (του άρθρου 187 ΠΚ). Επομένως, εύχομαι ολόψυχα οι δικαστικές αρχές να έχουν στη διάθεσή τους ακλόνητα στοιχεία που θα οδηγήσουν σε καταδίκες. Τυχόν διαφορετική εξέλιξη ενέχει τον κίνδυνο να εμφανίσει τους νεοναζί ως «μάρτυρες» και να χαρίσει στη ΧΑ τον κινηματικό χαρακτήρα που, ευτυχέστατα, μέχρι τώρα της λείπει.

Πέραν αυτού, πέραν της χαράς και της ικανοποίησης που επιτέλους κάτι σοβαρό γίνεται, διατηρώ ως σκεπτόμενος πολίτης το δικαίωμα να θέτω ερωτήματα για την πολιτική σκοπιμότητα της κίνησης, για την καθυστέρηση με την οποία συνειδητοποιήθηκε η σοβαρότητα του κινδύνου ενώ τα στοιχεία υπήρχαν εδώ και πολύ καιρό, για την τήρηση της θεμελιώδους αρχής της διάκρισης των εξουσιών. Μαθήματα δημοκρατικής συνείδησης κι ευαισθησίας δεν θα δεχθώ από κανέναν από αυτούς που κανάκευαν τους νεοναζί, που αναζητούσαν τους «σοβαρούς» μεταξύ αυτών, που, υπόρρητα ή μη, τους θεωρούσαν «χρήσιμο αντίβαρο» έναντι της Αριστεράς κι «απαραίτητο μέσο ανέξοδης εκτόνωσης» της λαϊκής αγανάκτησης.

Αυτήν την κρίσιμη στιγμή, πρέπει να επισημανθούν και τα εξής:

– η αντιμετώπιση των εχθρών της Δημοκρατίας απαιτεί μεγάλη προσοχή, διότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν μέσα που θα αναιρούν την ίδια την ουσία της.
– ακόμη κι ο νεοναζί ή ο τρομοκράτης έχουν δικαίωμα σε δίκαιη δίκη.
– ο αγώνας για την αντιμετώπιση του φασισμού δεν τελειώνει βέβαια σήμερα ούτε θα τελειώσει με τις ενδεχόμενες καταδίκες της ηγεσίας της ΧΑ. Το τέρας μπορεί να πάρει κι άλλες μορφές. Κι υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό συμπατριωτών μας που πρέπει να κατανοήσει τον αδιέξοδο κι εγκληματικό χαρακτήρα της επιλογής του να δώσει την ψήφο του σ’ ένα νεοναζιστικό μόρφωμα. Όλα αυτά απαιτούν διαρκή εγρήγορση και προσπάθεια.

Δεν είμαι οπαδός της κλασσικής ρήσης του Λουί Αντουάν ντε Σαιν-Ζυστ. Πιστεύω στα άρθρα 5 και 6 της ΕΣΔΑ.

[Facebook, 28 Σεπτεμβρίου 2013]

Απορίες

– Εάν τυχόν δεν έχετε διαβάσει διηγήσεις για τις εκδηλώσεις του όχλου στην Αντιόχεια, την Αλεξάνδρεια και την Κωνσταντινούπολη ή για τον κόσμο που μαζευόταν να παρακολουθήσει εκτελέσεις στην πυρά κι απαγχονισμούς, μια βόλτα στα ελληνόφωνα ΜΚΔ θα μπορούσε να καλύψει το κενό. Σε φωνές και κατάρες πλειοδοτούν πολύ συχνά αυτοί που μέχρι την προηγούμενη δόξαζαν ή κρατούσαν το στόμα τους κλειστό («γιατί πού ξέρεις τι μπορεί να συμβεί»).

– Όλοι όσοι χάιδευαν τη ΧΑ και τη θεωρούσαν δυνητικό εταίρο είναι σήμερα απασχολημένοι να ζητούν από όλους τους υπόλοιπους πιστοποιητικά αντιφασιστικών φρονημάτων και να τα ελέγχουν προσεκτικά.

– Στον ελληνικό δημόσιο «διάλογο» μόνο μία άποψη είναι ανεκτή (αδιάφορο, βεβαίως, αν η «αλήθεια» του σήμερα είναι ακριβώς το «ψέμα» του χτες). Απόψεις με επιφυλάξεις, αιρέσεις κι αστερίσκους απορρίπτονται πάραυτα και λοιδωρούνται. Το φαινόμενο δεν είναι χτεσινό. Δυστυχώς δεν πρόκειται να εξαφανιστεί σύντομα.

– Αντί να εξυμνούμε τον εαυτό μας και να βαυκαλιζόμαστε με την τελειότητα της δημοκρατίας μας, ας πούμε εν προκειμένω κι ένα ευχαριστώ στην ΕΕ. Χωρίς την πίεση του ευρωπαϊκού παράγοντα ακόμη θα αναζητούσαμε τη «σοβαρή ΧΑ».

– Πολύ χρήσιμο θα ήταν να εξηγήσει κάποιος την ειδοποιό διαφορά μεταξύ μελών εγκληματικής οργάνωσης και (σεβάσμιων πλέον) «ακτιβιστών της δεξιάς».

[Facebook, 29 Σεπτεμβρίου 2013]

Νομική ή πολιτική αντιμετώπιση;

Η αντιμετώπιση του ελληνικού νεοναζισμού με νομικά μέσα αποτελεί αναγκαία, αλλά όχι και ικανή αφεαυτής συνθήκη για την εξάλειψή του. Η δικαστική διερεύνηση θα εστιάσει κατ’ ανάγκη στο αμιγώς ποινικό σκέλος της υπόθεσης. Αυτό, όμως, που κατέστησε τη ΧΑ το πλέον επικίνδυνο φαινόμενο που γνώρισε η χώρα μας μετά το 1974 ήταν ο συνδυασμός εγκληματικής δράσης και απεχθούς ιδεολογίας. Στο πλαίσιο αυτό, η νέα αφήγηση περί «ελληνισμού» κι «ελληνικού έθνους» που «νίκησε τον φασισμό» είναι όχι μόνον απρόσφορη, αλλά κι επικίνδυνη. Η αντιμετώπιση της ΧΑ με ιδεολογήματα που δεν είναι πολύ απομακρυσμένα από τη ρητορική της παραβλέπει (ακούσια;) τα αίτια που γέννησαν ή μεγέθυναν το πρόβλημα και δεν προμηνύει τίποτε καλό για τα κύρια θύματα της εγκληματικής δράσης της ΧΑ, τους μετανάστες.

Κατά τα λοιπά, τις τελευταίες ημέρες πολλοί «πέφτουν από τα σύννεφα». Η έκπληξή τους μπορεί να δικαιολογηθεί αν ενημερώνονταν αποκλειστικά από το «Πρώτο Θέμα», τα τηλεοπτικά κανάλια και το «Αντινιούς». Μου θυμίζει άλλωστε, την αντίστοιχη «έκπληξη» μετά το προ διετίας σκάνδαλο των στημένων ποδοσφαιρικών αγώνων (κι έχω κάποιο προαίσθημα ότι οι δύο αυτοί κόσμοι θα αποδειχθούν εν μέρει συγκοινωνούντα δοχεία).

Ά ναι, για να μην το ξεχάσω, θα μάθουμε άραγε κάτι για τους χρηματοδότες της ΧΑ;

[Facebook, 30 Σεπτεμβρίου 2013]

Αποδείξεις;

Για να μη μου παραπονιέστε ότι όλο γκρινιάζω… να πω κι εγώ ότι από χτες τα πράγματα πάνε καλύτερα στο σήριαλ των αβγών φαμπερζέ α λα γκρεκ. Όχι μόνο λόγω της διάταξης περί προσωρινής κράτησης του αρχηγού της ΧΑ, αλλά και λόγω των αποτελεσμάτων των ερευνών στα πιο χαμηλά πατώματα της ακροδεξιάς πυραμίδας. Δημιουργείται η εντύπωση ότι εάν συνεχιστεί απρόσκοπτα η διερεύνηση (και η εξάρθρωση των κυκλωμάτων παροχής προστασίας στη ΧΑ εντός της αστυνομίας) μέσα σε ένα μήνα το πολύ θα έρθουν στο φως τόσο ακλόνητα στοιχεία που κανείς δεν θα μπορεί να προβάλει αντιρρήσεις. Επιπλέον, τα αποτελέσματα των ερευνών καταδεικνύουν την (ας πούμε, ευγενικά) ασυνέπεια μεταξύ των διακηρύξεων των Ελλήνων νεοναζί (που τους κατέστησαν ελκυστικούς σε μέρος του εκλογικού σώματος) και των πράξεών τους.

Πατριώτης, σου λέει, ο ένας, θα μας έσωζε από τον πολιτικό και οικονομικό ζυγό των «Γερμανών και άλλων κατακτητών», αλλά αντί για κινέζικα βάζα και μπιμπλό στο σύνθετο μου είχε φόρα παρτίδα τα «συλλεκτικά» κράνη της Βέρμαχτ και των Βάφφεν Ες Ες, κι από δίπλα τα μπουκάλια με τον Ντούτσε (πλησιάζει κι η 28η Οκτωβρίου). Η άλλη ήταν αγανακτισμένη, αγνή κι άδολη κάτοικος του Αγίου Παντελεήμονα κι ήθελε να «ξεβρομίσει τη γειτονιά της από τους λαθρομετανάστες». Μόνο που στις ελεύθερες ώρες της ασκούσε, κατά πως φαίνεται, τις ευγενείς δραστηριότητες της λαθρεμπορίας, της παροχής προστασίας κατόπιν εκφοβισμού και του δουλεμπορίου. Κι είχε στη δούλεψή της στρατιές ολόκληρες μεταναστών από τους οποίους παρακρατούσε το μεγαλύτερο μέρος των εισπράξεών τους προκειμένου να τους αφήνει ήσυχους.

Ουσιαστικότερη απαξίωση της ΧΑ από το ξεγύμνωμα αυτό δεν μπορεί να υπάρξει. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, θα έπρεπε να απομακρύνει από αυτήν και τον τελευταίο υποστηρικτή της.

[Υπό φυσιολογικές, λέω, γιατί μερικές φορές είναι μυστήρια η βούληση ενός λαού]

[Facebook, 3 Οκτωβρίου 2013]